وقتی مردم نادیده گرفته شوند - عینک بانوان

به گزارش عینک بانوان، عباس عبدی روزنامه نگار و تحلیلگر در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: کووید-19 در ایران رکورد جدیدی را ثبت کرد. علت چیست؟ بدون تردید ما هر چه بگوییم در حد فرضیه است و نمی توان اظهارنظر قطعی کرد. چرا؟ به این دلیل روشن که بحث درباره کووید-19 و کرونا از عرصه عمومی کشور خارج و به ستاد کرونا محدود شده است و این شاید مهم ترین علت بروز شرایط ناگوار جامعه ما در مواجهه با ویروس کرونا است.

متاسفانه اگر دقت کنیم متوجه می شویم که در ابتدای ورود کرونا اظهارنظر های عمومی و مردم و جامعه در این باره قابل توجه بود ولی اکنون با اینکه وضع فوتی ها و مبتلایان بدتر شده است شاهد این حساسیت نیستیم، این نتیجه خارج کردن جامعه از موضوعی است که برای آنان اهمیت داشته است.

از ابتدای ورود این ویروس تلاش جدی و آگاهانه ای بود که موضوع نادیده و کم اهمیت تلقی گردد. بعد که کار از این مرحله گذشت آن را امنیتی نمودند و انتشار اطلاعات و داده ها را که محدود بود محدودتر کردند. تقریبا به هیچ یک از پرسش های اساسی پاسخ نمی دادند. بحث و تبادل نظر و تصمیم گیری به طور کامل منحصر شد به ستاد کرونا. جامعه در برابر تصمیمات آن منفعل بود و در نهایت همراهی نمی کرد.

خط مشی ثابت و روشنی که مردم به آن اعتماد نموده و با آن همراهی نمایند اتخاذ نشد، از این رو سفر ها برقرار بود، رفت و آمد های بدون فاصله و بی ضابطه رواج داشت و مسوولان نیز در پی خواهش و تمنا کردن بودند و گناه را به گردن مردم می انداختند و در پی برگزاری مراسم عزاداری یا افتتاح مدارس بودند. در حالی که توجه نداشتند، الناس علی دین ملوکهم.

ابتدا خشنود و مدعی بودند که غربی ها تماس می گیرند و می پرسیدند که شما چگونه جلوی کرونا را گرفتید؟ بعد که معلوم شد نمودار ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در ایران به نسبت منحصر به فردترین نمودار است، و از این نظر باعث تاسف شده است، دیگر سخنی نگفتند و به سوی مردم نشانه رفتند.

موفقیت های واقعی یا خیالی را به نام خود ثبت می نمایند و شکست ها را به پای مردم. در بی سیاستی یا شلختگی سیاسی همین بس که گفتند یک میلیارد دلار برای بخش بهداشت و درمان تخصیص داده شده است، ولی از آن روز به بعد هر از گاهی وزیر مربوط مسائل ناشی از نپرداختن مبلغ مصوب با دولت را به عرصه عمومی می کشاند، شاید هم حق دارد چرا که در داخل نظام اداری کشور ره به جایی نمی برد. سیستمی که مدعی اند دستمزد کادر درمانش را نداده است و می گویند که تقاضای مهاجرت کادر درمان از کشور زیاد شده، و هیچ کس هم جوابگوی جدی این وضع نیست.

از این مسائل فراوان می توان برشمرد ولی مساله این یادداشت طرح یک نکته و یک سوال دیگر است که امیدوارم مورد توجه قرار گیرد. نکته مورد نظرم غیبت حضور مردم و جامعه مدنی در مبارزه با ویروس کرونا است.

نه جامعه پزشکی، نه نهاد های خیریه، نه فعالان اجتماعی و سیاسی و نه اقتصاددانان، جامعه شناسان، روانشناسان و... هیچ کدام حضور ملموسی در این ماجرا نداشتند. چه در تحلیل آن، چه در سیاست گذاری، چه در فرهنگ سازی. نتیجه چنین غیبتی همین می گردد که جامعه خود را در برابر این پدیده منفعل احساس می نماید و با سیاست های رسمی نیز همنوایی و همراهی نمی نماید.

قرار نیست که جامعه را فقط با جریمه مجبور به زدن ماسک کرد، راه های موثرتر و عملی تری از این اقدام نیز هست. سال پیش اوایل اسفند و در ابتدای ورود این ویروس نوشتم که کرونا سنگ محک است. چند روز بعد نوشتم که کرونا، آزمون آزمون ها است و شرح دادم که: خیلی روشن باید گفت که؛ وزارت بهداشت قادر به حل مناسب اپیدمی کرونا نیست. چرا؟ به این دلیل ساده که، این مساله در اصل یک پدیده سیاسی و اجتماعی است و وجه بهداشتی و درمانی آن گرچه مهم است ولی فرع به وجوه دیگر است.

نه فقط این وزارتخانه بلکه مجموعه مدیریت جامعه نیز برای حل این بحران مشکل دارد. زیرا حل این بحران نیازمند اتحاد و انسجام و اقتدار و کارآمدی مدیریتی در ساختار قدرت و نیز وجود حداقلی از امکانات و بالاخره اعتماد مردم و نخبگان به سیاست گذاران و مجریان است. متاسفانه هیچکدام آن ها وجود ندارد. این را از ذهن بیرون کنیم که بدون مشارکت عمومی یا حداقل بدون وجود اعتماد عمومی می توان کاری انجام داد.

مثال چین را هم از ذهن خود پاک کنید، چرا که مردم چین به تصمیمات دولت خود اعتماد دارند، زیرا به طور تجربی برای چند دهه موفقیت آمیز بودن آن ها را تجربه و لمس نموده اند و این فرق می نماید با ما که هنوز جوهر تصمیمات رسمی خشک نشده، در اجرای آن ان قلت می آورند و بعد هم کل ماجرا فراموش می گردد. پس بدون اصلاح نظام تصمیم گیری و مشارکت عمومی، تصور اینکه از پس کرونا یا موارد مشابه و غیر مشابه دیگر برآییم را کنار بگذارید؛ فقط باید امید داشت که واکسنی موثر بیاید و الا درگیری ما با کرونا پایانی جز ضربه فنی شدن ندارد.