در ایران کدام واکسن ها پس از تزریق عوارض بیشتری داشتند؟ - عینک بانوان

به گزارش عینک بانوان، در گزاره برگ پژوهشگران کمیته راهبری مطالعات واکسیناسیون کووید-19، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، پیامدهای پس از تزریق واکسن کووید-19 در ایران مورد آنالیز نهاده شد.

به گزارش ایسنا، معمولاً در همه کشورها پیامدهای نامطلوب بعد از ایمن سازی به صورت روتین ثبت می شوند و در ایران هم چنین سیستمی در معاونت های بهداشتی دانشگاه ها در حال انجام است که به آن نظام مراقبت غیر فعال می گویند. برای واکسن های تازه ضروری است که پیامدهای اختصاصی متعاقب آن ها به صورت علمی و سازمان یافته پایش و ثبت شوند.

در پی بحث های متعدد کارشناسی در کمیته راهبری ایمنی واکسن های کرونا (مستقر در معاونت تحقیقات و فناروری وزارت بهداشت)، نظام مراقبت فعال پیامدهای بعد از واکسیناسیون کووید-19 به این منظور طراحی و در حال انجام است تا در کنار نظام مراقبت غیر فعالی پایش لازم واکسن ها صورت بگیرد.

به همین خاطر پژوهشگران کمیته راهبری مطالعات واکسیناسیون کووید-19، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، با تهیه یک گزاره برگ، پیامدهای بعد از واکسن های کووید-19 را گزارش دادند.

در این مطالعه که به صورت کوهورت آینده نگر صورت گرفته است، افرادی که در شهرهای شاهرود، رشت، سنندج، مشهد، بیرجند، زاهدان و کرمان، یکی از واکسن های اسپوتنیک V، آسترازنیکا، سینوفارم و یا برکت را بر اساس دستورالعمل کشوری واکسیناسیون کووید-19 دریافت نموده اند، مورد آنالیز قرار گرفتند.

برای هر یک از این واکسن ها 30 هزار نفر دریافت نماینده واکسن، به صورت داوطلبانه وارد نظام مراقبت فعال شدند. هزار نفر اول دریافت نماینده هر نوع واکسن، مشمول ثبت واکنش های موضعی و سیستمیک بودند. اگر شرکت نمایندگان عوارض را در اپلیکیشن اختصاصی مطالعه ثبت ننمایند، با این افراد به صورت روزانه به مدت هفت روز بعد از تزریق واکسن (هم دوز اول و هم دوز دوم)، تماس تلفنی گرفته می شد.

برای آنالیز رخداد عوارض نامطلوب جدی و عوارض خاص، کارشناسان به صورت هفتگی تا 17 هفته بعد از تزریق دوز اول و برای آسترازنیکا تا 25 هفته پیامدها در سامانه اختصاصی برنامه ثبت نموده و تمام موارد بستری در بیمارستان پیگیری و پفراینده آن ها در کمیته طبقه بندی عوارض آنالیز می شوند.

از آغاز مراقبت در 18 فروردین تا سرانجام تیرماه سال 1400، تعداد 23 هزار 551 نفر در این نظام مراقبت وارد شدند.

طبق آنالیز های صورت گرفته؛ بروز حداقل یک واکنش موضعی یا سیستمیک در روز اول بعد از تزریق برای واکسن های آسترازنیکا، سینوفارم، اسپوتنیک و برکت به ترتیب 90.6 درصد، 49.9 درصد، 83.9 درصد و 39.5 درصد بود. این واکنش ها در روزهای بعد از تزریق فرایند کاهشی داشتند، به طوری که در روز هفتم به ترتیب در 12.5 درصد، 8.4 درصد، 8.3 درصد و 7.2 درصد از شرکت نمایندگان دیده شد.

مشاهدات حاکی از این بود که واکنش های موضعی و سیستمیک بعد از دوز دوم بروز کم تری داشت. به طوری که در روز اول بعد از دوز دوم واکسن های آسترازنیکا، سینوفارم و اسپوتنیک، به ترتیب 54.2 درصد، 33.6درصد و 69 درصد از شرکت نمایندگان حداقل یک واکنش موضعی یا سیستیمیک نشان دادند. تا زمان آنالیز این مطالعه تزریق نوبت دوم واکسن برکت انجام نشده بود.

آنالیز ها نشان داد که تعداد قابل توجهی از موارد کووید-19 که پس از واکسیناسیون در مراقبت های روزانه یا هفتگی کشف شده اند، در 14 روز اول پس از تزریق دوز اول رخ داده؛ چرا که سیستم ایمنی پاسخ دهی نسبی نداشته است. در آنالیز 186 مورد بیمار بستری شده به علت کووید-19 پس از تزریق واکسن؛ تنها یک مورد عارضه ترومبوآمبولی ریه (Pulmonary Thromboembolism) در پی تزریق واکسن سینوفارم گزارش شده است.

به طور کلی می توان گفت واکنش های موضعی و سیستمیک تزریق واکسن در روزهای اول بعد از تزریق در واکسن آسترازنیکا بیشتر از بقیه انواع واکسن است و در درجات بعدی واکسن های اسپوتنیک V، سینوفارم و برکت قرار دارند. این واکنش ها تا سرانجام هفته اول بعد از واکسیناسیون فرایند کاهشی دارد.

باید برای مقایسه این نتایج با مطالعات دیگر به تفاوت های گروه سنی و جنسی جامعه مورد مطالعه توجه داشت. در این آنالیز، شرکت نمایندگانی که واکسن اسپوتنیک را دریافت کردند، اکثرا کارکنان درمان بودند و کمترین میانگین سن و درصد مردان را در بین چهار واکسن دیگر داشتند. در خصوص واکسن برکت هم هنوز هیچ تزریق دومی از این واکسن تزریق نشده بود و حتی مراقبت های روزانه هم برای هزار نفر اول کامل نشده بود. به همین علت نمی توان این نتایج را قطعی در نظر گرفت.

خوشبختانه موارد بستری متعاقب واکسیناسیون تا به حال ناچیز بوده است. با این حال باید نتایج قطعی موارد بستری و سایر عوارض شدید، با تکمیل حجم نمونه گزارش گردد.

با توجه به این نتایج می توان گفت واکسن های کووید مورد استفاده در ایران، مانند سایر نقاط جهان دارای درجاتی از واکنش های موضعی و سیستمیک هستند که معمولا تا هفت روز خود به خود از بین می رود. به نظر می رسد این واکنش ها در واکسن های سینوفارم و برکت که مبتنی بر ویروس غیرفعال هستند، بروز کم تری دارد.

پژوهشگران این مطالعه می گویند: آنالیز موارد ابتلا به کووید-19 و بستری بعد از واکسیناسیون با ادامه مطالعه و افزایش حجم نمونه و مدت پیگیری امکان پذیر خواهد بود.

این محققان تاکید می نمایند: عوارض متعاقب واکسیناسیون لزوماً منتسب به واکسیناسیون نیستند. کمیته ای مستقل علمی، با انتساب یا عدم انتساب هر یک از عوارض جدی به واکسیناسیون را آنالیز نموده و این موضوع در گزارش نهایی لحاظ خواهد شد.